İçindekiler
Alexander Teodorov-Balan: Bulgar Dilbilimci ve Edebiyat Bilimci
Alexander Teodorov-Balan, önemli bir Bulgar dilbilimci ve edebiyat bilimciydi. 1856 yılında Rus İmparatorluğu’ndan Moldova Prensliği’ne, daha sonra birleşik Romanya’ya geçen Kubey köyünde doğdu. Teodorov-Balan, doğumundan yaklaşık bir yüzyıl sonra, 1958’de Moskova’da düzenlenen Slavistler Kongresi’nde ölümünden bir yıl önce Rusya’yı ziyaret etti. Kardeşi Georgi Todorov (1858-1934) Bulgar bir generaldi ve köy, onun onuruna General-Todorov adını aldı.
Teodorov-Balan, Prag Charles Üniversitesi ve Leipzig Üniversitesi’nde felsefe okudu. Prag’da “Modern Bulgar Dilinde ь Sesinin Çalışması” başlıklı doktora tezini savundu. 1884 yılında Sofya’ya taşındı ve Milli Eğitim Bakanlığında çalıştı, Yüksek Pedagojik Okul’da tarih ve diyalektoloji dersleri verdi. 1888’de, okula dayalı olarak kurulan Sofya Üniversitesi’ne rektör olarak seçildi ve Ocak 1889’da göreve başladı. Birkaç kez rektörlük yaptı ve toplamda üniversiteye 70 yılını adadı. 1907-1910 yılları arasında Bulgar Eksarhisi’nin sekreterliğini yaptı. 1939’da Sofya Üniversitesi’nin fahri doktoru ve Bulgar Bilimler Akademisi üyesi oldu.
Kişisel Hayatı ve Katkıları
Alexander Teodorov-Balan, Fransız bir kadın olan Julie Gressot ile evliydi ve maalesef veremden dolayı vefat etti. Oğlu Milko, radyoloji ve anatomi profesörü oldu. Diğer oğlu Vladimir, pilot ve havacılık mühendisi olarak hizmet verdi ancak Sovyet birliklerinin 1944 yılında Bulgaristan’a gelmesinden sonra kayboldu. En küçük oğlu Stanislav, Kral Boris III’ün sekreteri olarak çalıştı ve 1945’te Bulgaristan Komünist lideri Georgi Dimitrov’a babasının temyiz talebi sonucu ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı ancak daha sonra serbest bırakıldı.
Alexander Teodorov-Balan, Bulgar dil ve edebiyatıyla ilgili 900’den fazla eser kaleme almıştır. Kiril ve Metodiy’den, Sofroniy Vrachanski’den ve Hilendarlı Paisius’tan biyografiler yazmıştır. Bulgarca dilinin gelişiminde önemli bir rol oynamış, Türkçe ve Yunanca ödünç kelimelerin yerine yepyeni kelimeler üretmiştir ve bunlardan birçoğu dilde sağlam bir yer edinmiştir. Dil bilgisine ve imla kurallarına yönelik normatif ve tartışmalı eserler kaleme almış, 1920’lerden itibaren “imla mücadelesi”ni yürütmüş ve 1945’te modern yazımın kabul edilmesini sağlamıştır. Evidential mood üzerine araştırmalar yapmış ve Bulgarca’da fiil çekimi konusunda öncü çalışmalar gerçekleştirmiştir. Son yıllarında geniş kapsamlı bir Bulgar dilbilgisi üzerinde çalışmış ve dış ve iç sözcük formlarını, isimleri ve fiilleri kapsayan dört bölüm yayınlamayı başarmıştır.
