Amartya Sen: Hint-Amerikalı Ekonomist ve Nobel Ödüllü
Erken Yaşam ve Eğitim
Amartya Sen, 3 Kasım 1933 tarihinde Hindistan’ın Santiniketan şehrinde Bangali bir ailede dünyaya geldi. Babası Ashutosh Sen ünlü bir ekonomistken, annesi Amita Sen bir sosyal hizmet uzmanıydı. Sen, Bombay Üniversitesi’nden 1963 yılında Lisans derecesi, Cambridge Üniversitesi’nden 1965 yılında Sanatlar Lisansı ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden 1968 yılında Felsefe Doktorası derecesi aldı. Doktora tezi olan “Toplumsal Refah ve Toplumsal Seçim” önemli katkılarda bulundu.
Akademik Kariyer
Sen, akademik kariyerine 1968 yılında California Üniversitesi, Berkeley’de asistan profesör olarak başladı. Daha sonra Oxford Üniversitesi (1970-74), Warwick Üniversitesi (1974-80) ve Princeton Üniversitesi’nde (1981-günümüz) öğretim görevlisi olarak görev yaptı.
Ekonomiye Katkıları
Sen’in araştırma alanları arasında refah ekonomisi, kalkınma ekonomisi ve sosyal seçim teorisi gibi geniş bir yelpaze bulunmaktadır. Özellikle şu konulardaki çalışmalarıyla tanınmaktadır:
- Yetenekler Kuramı: Bu yaklaşım, refahın ana göstergeleri olarak mallar veya gelir yerine bireysel yeteneklere odaklanır.
- Özgürlük Olarak Kalkınma: Sen, kalkınmanın yoksulluktan, açlıktan ve okuma yazma gibi insan özgürlüklerini genişletme süreci olarak görülmesi gerektiğini savunmaktadır.
- Sosyal Seçim Kuramı: Bu alandaki çalışmaları, çatışan tercihlerle karşı karşıya kalındığında kolektif kararların nasıl alınabileceğini anlamamıza yardımcı olmuştur.
Ödüller ve Takdirler
Sen’in ekonomiye katkıları, çeşitli takdirler ve ödüllerle geniş çapta tanınmıştır. Bunlar arasında şunlar yer alır: