Henrik Dam

Danimarkalı bir biyokimyacı olan Henrik Dam, 1943 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’ne layık görülmüş ve E. Doisy ile birlikte vitamin K’nın keşfi nedeniyle bu ödülü almıştır.

Carl Peter Henrik Dam’ın Biyografisi

Carl Peter Henrik Dam, 21 Şubat 1895 tarihinde Danimarka’nın Kopenhag şehrinde doğmuş olan bir biyokimyacı ve fizyologdur. 1943 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nü kazanmıştır.

Eğitim ve Erken Kariyer

Dam, Kopenhag Teknik Enstitüsü ve Kopenhag Üniversitesi’nde eğitim görmüştür. 1934 yılında biyokimya üzerine tezini başarıyla savunmuştur. 1920-1923 yılları arasında Tarım ve Veterinerlik Okulu’nda kimya dersleri vermiş, 1923-1941 yılları arasında ise Kopenhag Üniversitesi’nde biyokimya dersleri vermiştir.

Uluslararası Çalışmalar

1940-1941 yıllarında Dam, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’da dersler vermiştir. 1941 yılında Amerika’ya göç etmiş ve New York’taki Rochester Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde 1942-1945 yılları arasında çalışmıştır. Daha sonra 1945-1948 yılları arasında New York’taki Rockefeller Tıp Araştırma Enstitüsü’ne katılmıştır. 1946 yılında Danimarka’ya geri dönmüştür.

Bilime Katkıları

Dam’ın ana çalışmaları vitaminler ve sterollerin biyokimyasal özelliklerini incelemeye odaklanmıştır. Yağsız bir diyetle beslenen civcivlerdeki kanamalı deri ve kas lezyonlarının, diyette bulunmayan bir madde olan “vitamin K” nedeniyle oluştuğunu keşfetmiştir. Bu vitamin özellikle hayvan karaciğeri dokularında bulunmuş ve mekanizmasını göstermiştir.

Dam ayrıca karaciğerin, kan pıhtılaşmasında rol alan bir enzim ürettiğini bulmuş, bu enzimin vitamin K olmadan işlev görmediğini ve bütün pıhtılaşma sisteminin bozulmasına yol açtığını tespit etmiştir. Dam, 1928-1930 yılları arasında vitamin K’yı izole etme ve saflaştırma yöntemleri geliştirmiş ve kanama, cerrahi operasyonlar ve karaciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılmasını önermiştir.

Ayrıca, hayvanların diyetinde vitamin E’nin bulunmamasının kas distrofisine yol açtığını göstermiştir.

Sonraki Kariyer ve Mirası

1956 yılından itibaren Dam, Danimarka Yağ Araştırma Enstitüsü’nde Biyokimya Bölümü Başkanı olarak görev yapmıştır. Araştırmalarına devam etmiş ve vitaminlerin ve çeşitli fizyolojik süreçlerdeki rollerinin anlaşılmasına önemli katkılarda bulunmuştur.

Carl Peter Henrik Dam, 17 Nisan 1976 tarihinde vefat etmiş, biyokimya ve fizyoloji alanında önemli bir miras bırakmıştır. Vitaminlerin incelenmesindeki keşifleri ve ilerlemeleri, tıbbi anlayış ve tedavi üzerinde kalıcı bir etki yaratmıştır.