Leo Szilard Amerikalı fizikçi Doğum Tarihi: 11.02.1898 Ülke: ABD

İçindekiler:

1. Leo Szilard’ın Biyografisi
2. Szilard’ın 30 Mayıs 1964’te La Jolla, California’da Vefatı

Leo Szilard’ın Biyografisi

Leo Szilard, Macar asıllı Amerikalı bir fizikçiydi. 11 Şubat 1898’de Budapeşte, Macaristan’da mühendis bir babaya doğdu. 1916’da lise eğitimini tamamladıktan sonra Budapeşte Teknik Üniversitesi’ne kaydoldu. Ancak kısa süre sonra ordunun topçu birliklerine alındı.

1920’de Szilard Almanya’ya taşındı ve Berlin Teknik Üniversitesi’nde eğitim gördü, ardından Berlin Üniversitesi’ne devam ederek Einstein, Planck ve Laue’nin derslerine katıldı. 1922’de büyük bir başarıyla mezun oldu ve Kaiser Wilhelm Kimya Enstitüsü’nde X-ışını kırınımı üzerine deneyler yaptığı iki yıl geçirdi. 1924 yılında Nobel ödüllü Max von Laue’nin asistanı oldu ve 1927-1932 yılları arasında Berlin Üniversitesi’nde çalıştı. Bu dönemde Albert Einstein ile birlikte bir soğutma sistemi geliştirmiş ve lineer indüksiyon pompasının (Einstein-Szilard pompası) ortaya çıkmasına neden olmuştur.

1928’de Szilard, John von Neumann ile birlikte kuantum teorisi semineri vermeye başladı. Aynı yıl lineer bir ivmeleyici fikrini öne sürdü ve 1929’da siklotron kavramını geliştirdi. 1934’te kendiliğinden fazlanma ilkesini formüle etti. 1933’te Almanya’dan ayrılarak İngiltere’ye taşındı. 1935-1938 yılları arasında Londra’daki St. Bartholomew Hastanesi ve Oxford’daki Clarendon Laboratuvarı’nda çalıştı. İngiltere’deki zamanında, bir kendiliğinden nükleer fisyon reaksiyonunun olasılığını ilk fark edenlerden biriydi. Ayrıca bu reaksiyonu gerçekleştirmek için kullanılabilecek kimyasal elementler üzerine araştırmalar yapmıştır.

II. Dünya Savaşı’nın başlamasını öngörerek 1938’de Amerika’ya göç etti. Columbia Üniversitesi’nde çalıştı ve nükleer fizik alanındaki araştırmalarına devam etti. Uran çekirdeklerinin fisyonu sırasında ikincil nötronların açığa çıktığını kanıtladı. 1939’da Walter Zinn ile birlikte fisyon başına ortalama ikincil nötron sayısını belirledi. Ayrıca Enrico Fermi ile su-uranyum sistemlerini inceleyen deneylerde işbirliği yaptı. Alman bilim insanlarının uranyum nükleer fisyon üzerine yaptıkları deneylerden derin endişe duyan Szilard, Einstein’ı ziyaret ederek atom enerjisinin askeri amaçlar için kullanılabilirliğine dikkat çekmesi için Başkan Roosevelt’e bir mektup yazmaya ikna etti. Bu mektupla birlikte, Szilard Ağustos 1939’da, Einstein’ın görüşünü detaylandıran bir memorandum gönderdi. Bu çağrılar sayesinde 1942’de Roosevelt ve Churchill, Amerika Birleşik Devletleri’nde Britanyalı ve Amerikalı atom bilimcilerinin nükleer silah üretimi üzerine tüm çalışmalarını başlatmaya karar verdi. Bu, Manhattan Projesi altında Los Alamos Laboratuvarı’nda araştırmaların başlangıcını işaret etti.

Sonraki yıllarda, Szilard uranyum-grafit reaktörünü iyileştirmeye odaklandı ve uranyumun kritik kütlesini hesapladı. Heterojen sistemlerin kullanımını önerdi ve hızlı nötron fisyonunun mümkünlüğünü öne sürdü. 1942-1946 yılları arasında Chicago Üniversitesi’nin Metalürji Laboratuvarı’nda çalıştı. 1946’da üniversitede profesör oldu ve biyofizik ve moleküler biyoloji alanında araştırmalar yürüttü. 1953 yılında Chicago Üniversitesi’nde Moleküler Biyoloji Laboratuvarı’nı kurdu. 1954’te negatif geribeslemeye dayalı enzim regülasyonu mekanizmasını önerdi ve 1959’da yaşlanma teorisini geliştirdi, lösemi tanısı ve radyasyon tedavisi yöntemleri üzerine çalışmalar yaptı. Hücresel metabolizma düzenlemesi, immünoloji ve merkezi sinir sisteminin işleyişi üzerine de araştırmalar yaptı.

1945’te Szilard, atom bombalarının kullanımına karşı uyarıda bulunan “Franck Raporu”nu imzalayan yedi fizikçiden biriydi. 1961’de Ulusal Bilimler Akademisi üyesi seçildi ve 1959’da Albert Einstein Barış Ödülü’ne layık görüldü.

Szilard’ın 30 Mayıs 1964’te La Jolla, California’da Vefatı