Rafael Bombelli İtalyan matematikçi, hidrolik mühendis. Ülke: İtalya

İçindekiler:

1. Raffaele Bombelli’nin Hayatı
2. Antonio Maria Paci ile Tanışma ve “Arithmetic” Çevirisi
3. Cebirde Katkıları
4. Notasyon ve Hesaplamaya Katkıları
5. Diğer Bilimsel Başarılar
6. Son Kesir Eşittir…

Raffaele Bombelli’nin Hayatı

Raffaele Bombelli, İtalyan matematikçi ve hidrolik mühendisiydi. Bombelli, Bologna’da bir yün tüccarı olan Antonio Mazzoli ve terzi kızı Diamante Scudieri’nin altı çocuğundan en büyüğü olarak doğdu. Mimarlık okuduğu dönemde, del Ferro ve Tartaglia’nın keşifleri matematiğe olan ilgiyi artırmış, Bombelli’yi de etkilemiştir.

Antonio Maria Paci ile Tanışma ve “Arithmetic” Çevirisi

Roma’dayken Bombelli, Profesör Antonio Maria Paci ile tanışmıştır. Paci, Vatikan Kütüphanesi’nde Diophantus’un “Arithmetic” adlı el yazmasını keşfetmişti. İkili, metni Latince’ye çevirmeye karar verdi. Çeviri sürecinde, Bombelli, üç kitaptan oluşan “Cebir” adlı eserini yazdı. Bu eser, kendi geliştirmelerinin yanı sıra Diophantus’un pek çok problemiyle birlikte, kendi yorumlarını içeriyordu. İleride esere geometri ile ilgili iki ek kitap eklemeyi planlasa da bunları tamamlayamadı.

Cebirde Katkıları

Bombelli’nin ana eseri olan “Cebir”, yaklaşık 1560 yılında yazılmış ve 1572’de yayımlanmıştır. Avrupa’da negatif sayılarla serbestçe işlem yapabilen ilk kişidir ve bunların manipülasyonu için kurallar sunmuştur. Ayrıca karmaşık sayıların, özellikle Cardano’nun formülleri kullanılarak kübiz ifadeleri çözmedeki faydalı olduğunu ilk olarak fark eden kişidir. Bombelli, karmaşık sayıların gerçek köklerini elde etmek için Cardano’nun formüllerini kullanarak bir denklemi karmaşık köklerle çözebileceğini keşfetmişti. Onun açıklamaları, karmaşık sayıların matematikte başarılı bir şekilde uygulanmasının temelini atmıştır.

Notasyon ve Hesaplamaya Katkıları

Bombelli ayrıca, ilk parantezleri icat etmiştir ve bunlar düz bir ve ters L harfine benziyordu. Günümüzde kullandığımız yuvarlak parantezler, aynı 16. yüzyılda ortaya çıkmıştır ancak Leibniz ve Euler tarafından geniş kullanıma sokulmuştur. Bombelli, kuvvetler için sayısal (önceki dönemlerde kullanılan sözcüksel yerine) notasyonu bulmuş ve bunları özel alt dizinle işaretlemiştir. Modern üs notasyonu, Descartes tarafından geniş kullanıma sunulmuştur.

Diğer Bilimsel Başarılar

Bombelli’nin diğer bilimsel başarıları arasında doğal sayıların kareköklerini hesaplamak için devam eden kesirleri kullanması da vardır. Örneğin, ‘nin değerini bulmak için, önce onun tam sayı yaklaşımını belirleriz: , buradan . Bundan sonra, devam eden kesir açılımını elde etmek kolaydır.

Son Kesir Eşittir…