Vladimir Bibler Kimdir?
Rus filozof
Yazının İçindekiler
- Erken Yaşam ve Eğitim
- Filozofik Yolculuk
- Stalin Sonrası Dönem
- “Sınırı Zorlama” Yöntemi
- Kültür Mantığı
- “Şiir” ve “Felsefe” Diyalogu
- Modern Akıl Krizi
- Miras ve Etki
- Önemli Eserler
Erken Yaşam ve Eğitim
Vladimir Bibler, 4 Temmuz 1918’de Moskova’da doğmuş önemli bir Rus filozoftur. Moskova Devlet Üniversitesi Tarih Fakültesi’nde eğitim gördü ve lisansüstü çalışmalarını SSCB Bilimler Akademisi Felsefe Enstitüsü’nde tamamladı.
Filozofik Yolculuk
Stalin Dönemi
Bibler, Stalin döneminde Marksist-Leninist dogmayı reddettiği için siyasi baskılarla karşılaştı. 1951’de Tacik Devlet Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde çalışmak üzere Stalinabad’a (bugünkü Duşanbe, Tacikistan) gönderildi.
Stalin Sonrası Dönem
Stalin’in 1953’teki ölümünden sonra Bibler, Moskova’ya döndü ve akademik kariyerine devam etti. Moskova Maden Enstitüsü, SSCB Bilimler Akademisi Doğa Bilimleri ve Teknoloji Enstitüsü, SSCB Bilimler Akademisi Genel Tarih Enstitüsü ve SSCB Pedagoji Bilimleri Akademisi Pedagojik Bilimler Enstitüsü gibi çeşitli kurumlarda dersler verdi.
“Sınırı Zorlama” Yöntemi
Bibler’ın felsefesi, “sınırı zorlama” olarak adlandırdığı bir yöntemle karakterizedir. Bu yöntem, temel soruları ve olasılıkları ortaya çıkarmak için mantıksal akıl yürütmenin paradokslarını keşfetmeyi içerir.
Kültür Mantığı
Bibler, her kültürün kendi benzersiz türde bir gizem veya bulmacaya sahip olduğuna inanıyordu ve bunun gerçekliği anlama şeklini şekillendirdiğini düşünüyordu. Antik Yunan, Ortaçağ, modern ve Doğu kültürlerinin gizemleri arasında ayrım yapıyordu.
Bibler, genellemelerden (özellerden genelleme yapma) ve tümdengelimden (genel bir kavramdan özel sonuçlar çıkarma) uzak durarak, farklı kültürler arasında iletişim ve değişimi sağlayan “transdüksiyon”u tercih etti. Bu, kültürleri ortak bir paydada eritmeksizin iletişim kurmayı sağlar.
“Şiir” ve “Felsefe” Diyalogu
Bibler, felsefi mantıkla estetik arasında yakın bir ilişki gördü. Onun için “şiir” ve “felsefe” arasındaki diyalog, varoluşun ve anlamın temel sorularının keşfini temsil eder.
Modern Akıl Krizi
Bibler, çağdaş felsefenin bilimsel akıl krizi ile mücadele ettiğini savundu. Bu krizin üç temel özelliğini tanımladı:
1. Bilimsel bilginin sınırlarının farkında olma ve irrasyonalizm ile mistisizmin ortaya çıkması.
2. Akıl yürütme dışında anlama biçimlerine yönelme ve insan perspektiflerinin çeşitliliğini kabul etme.
3. Düşünce ile varlık arasındaki sınırların belirsizliğini fark etme ve dış gerçekliğin düşünme sürecinin içinde var olduğunu anlama.
Miras ve Etki
Vladimir Bibler, 3 Haziran 2000’de Moskova’da vefat etti. “yüksek rasyonalizm” olarak bilinen felsefesi, dönemin zihinsel ve siyasi dogmalarına meydan okudu. Günümüz Rus felsefesinde önemli bir figür olarak kalır ve düşünceleri dünya çapında akademisyenleri ve düşünürleri ilham vermeye devam eder.
Önemli Eserler
Evolan Kavramının Analizi (ortak yazar)
Yaratıcılık Olarak Düşünme
Kültür. Kültürlerin Diyalogu
Mihail Mihailoviç Bahçin ya da Kültürün Poetikası
Epistemolojiden Kültür Mantığına
Felsefe Nedir?
Kültürün Mantığı Sınırlarında
Tasarımlar