Bryan Ferry En bilineni Roxy Music’in solisti olan İngiliz müzisyen, şarkıcı ve söz yazarı Doğum Tarihi: 26.09.1945 Ülke: İngiltere

İçindekiler:

1. Bryan Ferry: Yükseliş ve Roxy Music’in Düşüşü
2. Erken Hayatı ve Roxy Music’in Doğuşu
3. Kariyerlerinin Zirvesi

Bryan Ferry: Yükseliş ve Roxy Music’in Düşüşü

Bryan Ferry, İngiltere’nin erken 1970’lerde müzikal olarak öne çıkan bir ismiydi. 1971 yılında kurulan Roxy Music hızla dünya çapında bir fenomen haline geldi. Grubun başarısı büyük ölçüde yetenekli müzisyenlerin mükemmel bir kombinasyonu sayesinde gerçekleşti: Phil Manzanera (gitar), Andy Mackay (saksafon) ve elbette olağanüstü bir şarkıcı ve söz yazarı olan Bryan Ferry. Ferry sadece “olağanüstü bir şarkıcı” değildi, aynı zamanda nadir görülen müzik endüstrisinde kusursuz bir yaşam tarzının da örneğiydi. Bryan Ferry, işinde ve kişisel yaşamında gerçek bir sanatçı olarak kaldı.

Erken Hayatı ve Roxy Music’in Doğuşu

Bryan Ferry, 26 Eylül 1945 tarihinde Washington, County Durham adındaki küçük bir kasabada doğdu. Babası, eski bir madenci olan gece bekçisi olarak çalışıyordu. Genç Bryan Kuzeybatı İngiltere’deki çalışan sınıf bir ailenin çocuğu olarak büyüdü ve arkada bahçelerinde güvercin besledi. İlk grubu olan Banshees, 1964 yılında çalışan sınıfın pub’larında çalmaya başladı. Repertuarı blues ve rock and roll klasiklerini içeriyor ve bazıları daha sonra Ferry’nin “These Foolish Things” albümünde yer aldı. Ferry şarkı söylüyor ve mızıka çalıyordu, daha sonraki daha profesyonel grubu olan Gas Board’da ise saksofon da çalıyordu. Dört saksofoncu ve bir trompetçi içeren bu soul band sekizlisi, özgün ve cover parçalarını karıştıran, Bobby Bland’i anımsatan bir müzik yapıyordu. Ferry, müzikokulları yerel bir üniversitede dilbilim ve güzel sanatlar okurken, bir süre boyunca grubun menajerliğini yapacak olan Chris Wright tarafından yönetildi.

1968 yılında Bryan Londra’ya taşındı ve çeşitli işlerde dolaştıktan sonra müzik şansını denemeye karar verdi. Genç Ferry, bol miktarda hırsla ve özgüvenle geldi. Güçlü kuzey aksanına rağmen “Milton ve Shakespeare’in seviyesinde bir sanat” ile Londra seyircilerine etkilemeye çalıştı, ancak başlangıçta tepki sınırlıydı. Roxy Music’i kurmadan önce, Ferry, seslendirmeci olarak King Crimson’a katılmayı umuyordu. Reddedilmesine rağmen, Robert Fripp “Bu adamın başka alanlarda potansiyeli var” diyerek ona bir öneride bulundu ve Island alt şirketi EG’nin başı David Enthoven’e tavsiye etti. Şirket başlangıçta Ferry’ye oturum müzisyenleriyle solo bir albüm yapmasını teklif etti, ancak Bryan tüm önerilerini reddettiğinde ona tam özgürlük verildi.

Roxy’nin ilk basisti Graham Simpson, aynı zamanda Gas Board ile çalmıştı. Ferry, Newcastle’de dilbilim ve güzel sanatlar okurken onunla tanışmıştı ve Londra’da tek tanıdığı müzisyendi. Simpson daha sonra iz bırakmadan kayboldu, hatta ölebilir. Ferry’nin anlattığı kadarıyla o garip bir karakterdi. “Graham neredeyse bir yıl boyunca bir tür limbo durumunda kaldı. Gittikçe daha fazla çekimserleşiyor, tamamen teması kesiyordu. Büyük Batı Festivali’nden bir hafta önce tamamen ayrıldı ve o zaman John Porter, Gas Board gitaristi olan, arkadaşı Pete Sinfield’in ürettiği Rick Kenton gibi birisini buldu bize, “Virginia Plain”de çalan kişi. Ancak, Kenton da bize uzun süreli bağlı kalamadı. Avrupa turu için Roxy, daha önce çeşitli bilinmeyen gruplarda New York’ta kısa süreli olarak çalmış olan Amerikalı Sal Maida’yı işe aldı. Diğer kadro değişiklikleri de yaşandı.

Not edilmeye değer bir nokta, eski Nice gitaristi Dave O’List’i de işe almak için yapılan kısa süreli bir girişim oldu. “Başlangıçta harika olacak gibi düşünmüştük, ama… O, müthiş bir ilham verici bir çalmacıydı. Onun ruh hali gelmiş olduğunda o kadar olağanüstü sololar çıkarabilirdi ki onunla çalışmak gerçekten keyifti…” Erken 1971’in başlarında Brian Eno ve saksofoncu Andy Mackay gruba katıldı ve yaz aylarında davulcu Dexter Floyd da eklendi. Floyd hiç kayıt yapmadan ayrıldı ve yerine kısa sürede dünyanın en iyi davulcularından biri olarak tanınan Paul Thompson geçti. Grubun gitaristi olmak üzere Phil Manzanera, uzun uğraşlar ve düşüncelerin ardından seçildi. Grubun görece bilinmeyen müzisyenlerden oluşmasına rağmen, ilk canlı performanslarına dair erken eleştiriler oldukça olumlu nitelikteydi, John Peel radyo ve TV’de onlara destek verirken Richard Williams da basında tanıtımını yaparak grubun üyelerinin çeşitli sanatsal tavırlarda ve gösterişli kostümlerle fotoğraflarını yayınladı. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, Roxy Music sık sık David Bowie ve diğer glam rock müzisyenleriyle karşılaştırıldı, ancak Bowie’nin aksine, Roxy Music’in güçlü bir mizah anlayışı vardı ve albüm kapakları genellikle popüler reklamları ti’ye alıyordu.

Roxy Music, tüketici kültürünü ve estetiğini sarsan, atom çağının stilistik öğelerini kullanarak, hatta denebilir ki, artistik olarak Andy Warhol onların öğretmeniydi. Müzikte ise grup bu felsefeyi daha da tam anlamıyla ifade etmeyi başardı. Ferry, nesli ve yeni bulduğu kültürel ve tarihsel köklere olan bağlılığının deneyimini Avrupa rock sahnesine getirdi, bu da özlemin, dylanvari baladların zarif groteski ve sureal sembolizmiyle birleştirilmiş bir ilgi ve çekicilik duygusuyla birleşti, ayrıca Bu duygunun temsil ettiği geçmişin dönüşü için yapılmış bir saygı duruşu da idi. Grubun adı bile, eski sessiz sinema afişinden alınmış olması sadece retro modasının alayı değil, aynı zamanda nostaljiye de bir övgü idi.

Kariyerlerinin Zirvesi

Ferry ve grubu mükemmel birer stilist olduklarını kanıtladılar. Yüzden fazla stil benimsediler, gizemli ima ve tüm Avrupa tarihine ait bozulmuş çağların güzel çalışılmış estetiklerini tercih ettiler. Geçmişi moda haline getirerek antik ile uydurmayı karıştırdılar. Bu sadece kıyafet ve renklerle ilgili değil, en belirgin olanlarıydı. Asıl önemlisi Roxy Music’in müzikal yaratıcılığının kavramsal fikirleri ve estetiğiydi. İlk albümü olan “Roxy Music”, İngiltere’de çok satanlar arasına girdi ve klasik “Virginia Plain” adlı tekli de benzer başarıyı yakaladı (beş yıl sonra yeniden yayınlandığında, grup geçmişi onarmak için gösterdikleri çabadan dolayı punk dalgasının ortaya çıkmasını önceden tahmin etti). Ferry, önceden albümde yayınlanmış single’ları yayınlamayacağını duyurmuş olsa da bu sözü “Pyjamarama” adlı single ile boşa çıkmıştır.

“For Your Pleasure” albümü daha önce Procol Harum ile çalışmış olan Chris Thomas tarafında prodüktörlük edilmiştir. Burada, önceki gibi, grup eski klişeleri kullanıyor; ancak yaratıcı başarının asıl garantisi, her biri kendi benzersiz stiline sahip olan, ancak Bryan’ın koyduğu genel görevle uyumlu olan kolektifte bulunan bireylerin birleşimidir. Hakim sesler Phil Manzanera’nın rock tarzı gitar çalışı ve Paul Thompson’ın net ve kesin davulu, psikedelik dönemin hayatta kalan devleri; egzotik notlar Ferry’in Terry Riley ve John Cage’in ruhuna uygun olarak çaldığı piyano; Mackay’ın saksofon ve oburların çılgınca ulumaları (Bowie’nin “Grey Lagoon”u, gospel “Psalm”deki saksofon-duetini veya gitar ve synthesizer ile saklambaç oynadığı yerler bunların en incelikli seslerini yakalayan yerlerdir.) Kendi enstrumanında Eno, sıradanlaşmış ses renklerini çıkarmamış; onun sentezlediği ve rahatsız edici ve sıkıştırılmış geçişlerden oluşan bölümler grubun müziğine Üst Ren’in Gotik tonlarını vermiştir. Elektronik enstrumanlar biraz kargaşa yaratan bir ses sağlar ve solo eklemlerle “geliştirilir” – ilginç olan Roxy Music, synthesizer’ın sesini sonunda diğer elektronik enstrumanlarla birleştiren ilk gruptur.

Bunun sayesinde Roxy’nin ilk albümleri eğlenceli rock şarkılarının yeni olanaklarını en doğru şekilde sunan bir “sözlük” niteliğinde harika bir örnektir. Aynı zamanda ara müzik, akor eşlik, melodi ve anlamsal bölümler hakkındaki eski fikirler yıkıldı. Ferry’nin tamamen İngilizce şarkı sözleri sembolist bir derinliğe sahiptir ve basit dinlemeyle anlaşılması zor olabilir; ancak grubun müziği daha “erişilebilir” olup eğlenceye davet eden, düşünceye değil. “Veba zamanında bir ziyafet olsun!” belki de grubun en önemli eseri olarak niteleyebileceğimiz “Psalm” adlı beste tarafından yayılan keşfin çığı – Roxy Music; eski umutların yıkıntıları üzerinde bireyciliğin, “arzu ve tutku”nun fantazisini kucakladı, hiçbir şekilde görev, ilerleme ve toplumsal refah hakkında herhangi bir söz olmaksızın, yozluğa ve zevkçilikle dolup taştı. Dekadans ve hazcılığa dalmış bir şekilde, Roxy Avrupa’nın kaçınılmaz ve son “gün batışını” ilan etti. Ferry’nin İngiliz muhafazakarlarının sloganı olan “Fanfare for Europe” adlı parçaya yapılmış olan hüzünlü ve iğneleyici alay olan “A Song for Europe”. Batının kültürel elitleri arasında uzun zamandır dolaşan eski kavram, Ferry tarafından kitle bilincine pazarlık için bir koz olarak görülüyordu.

Bunun dışında, “Stranded” albümündeki kişisel farklılıklar Ferry ile Eno arasında grup müziğinin geleceği konusunda kritik bir noktaya ulaştı. Ferry, grubun sesinin fazla müziğe olmayan tonlar barındırdığına karar verdi ve Eno’yu eski Curved Air keman ve klavyeci Eddie Jobson ile değiştirdi, onun enstrumanları Mackay’ın nefesleriyle mükemmel bir şekilde birleşti. Aynı zamanda eski Big Three ve Quatermass basçısı olan John Gustafson da kadroya katıldı.

Manzanera ve Mackay, “Stranded” albümüne söz yazmış olmalarına rağmen, bu albüm ve Ferry’nin ilk solo albümü olan “These Foolish Things” neredeyse grup üyelerinin yaratıcı ve estetik credosunun otantik bir yansıması olduğu ortaya çıktı. “Çiçek çocuklarının” kırık umutlarının enkazı üzerinde Ferry ve grubu kişiselcilik fantastiklerini, “aşk ve arzu” fantastiklerini yetişkinleşme, ilerleme ve sosyal refah hakkındaki hiçbir sözle bağlı olmayan bir fantazi olarak yetiştirdi. Yozlaşmışlık ve hazcılıkla dolup taşan Roxy, Avrupa’nın kaçınılmaz ve nihai “gün batışını” ilan etti. “Avrupa için bir şarkı” – Ferry’nin Britanya Muhafazakarları’nın “Fanfare for Europe” sloganına yönelik içli ve iğneleyici alayı. Uzun süredir Batı’nın kültürel elitinin dolaşan eski kavramı, Ferry tarafından kitle bilincinde pazarlık için bir koz olarak görülüyordu.

“These Foolish Things” albümünde Bob Dylan’ın ünlü şarkısı “A Hard Rain’s A-Gonna Fall”ının değişik bir yorumu da başka bir ilginç yorumdu. Sliding tonlarıyla, birçok Dylan taklitçisinin hayalini kurduğu değişik bir şekilde şarkıyı orijinalinden farklı olarak yorumlayan Ferry, Günah Çıkarma Günü’nün kaçınılmazlığını vurgulayarak korkuya açıkça alay ediyordu.