Geoffrey Wilkinson Kimdir?
Bir İngiliz kimyager olan Geoffrey Wilkinson, 1973 yılında Kimya Nobel Ödülü’nü kazanmıştır. İlk defa Manchester yakınlarında, bir duvarcının oğlu olan Henry Wilkinson ve Ruth Crowther’ın en büyük çocuğu olarak doğmuştur. Küçük yaşlardan itibaren, kimyaya olan ilgisi, amcasının küçük kimya şirketini ziyaretlerinden etkilenerek gelişmiştir. 1932’de Todmorden Özel Okulu’nda bir burs kazanarak kimya alanında başarılı bir öğrenci olmuştur. 1939’da okulu bitirip, Londra Üniversitesi’nin İmparatorluk Bilim ve Teknoloji Koleji’nde bir kraliyet bursu kazanmıştır. İmparatorluk Koleji’ndeki eğitimini tamamlayan Wilkinson, orada askeri sözleşmeler için araştırma yapmaya devam etmiş ve daha sonra Kanada’ya gitmiştir. Burada, Manhattan Projesi’nin Kanada bölümüne araştırma bilim adamı olarak katılmıştır.
Wilkinson ve “Sandviç” Bileşikleri
1952 yılında, Wilkinson, Harvard Üniversitesi’nde çalışırken, organometalik bileşikler alanında çığır açacak bir çalışmaya imza atmıştır. O ve bağımsız olarak Alman araştırmacı E. O. Fischer, ferrosen adı verilen bir bileşiğin yapısını incelemeye başlamıştır. Bu benzersiz bileşik, demir atomu ile bağlı iki beş üyeli siklopentadienil halkadan oluşmaktadır. Wilkinson ve Fischer, bu yapıyı açıklamak ve organik moleküllerle geçiş metal bileşikleri hakkındaki bilgiyi genişletmek için çalışmalarını sürdürmüşlerdir.
Nobel Ödülü ve Etkileri
1973 yılında, Wilkinson ve E. O. Fischer birlikte, “metalorganik, sözde ‘sandviç’ bileşikleri kimyası alanındaki öncü çalışmaları” nedeniyle Nobel Ödülü almışlardır. Bu çalışmalar, inorganik, organik ve teorik kimya alanlarında araştırmaları teşvik etmiş ve yeni yüksek dayanıklı plastiklerin üretiminde kullanılan katalizatörlerin geliştirilmesine, Parkinson hastalığı gibi ilaçların üretimine ve kurşunsuz motor yakıtlarına olanak sağlamıştır.
