Joseph Greenberg
Amerikalı dil bilimci, Stanford Üniversitesi profesörü
Ülke:
ABDJoseph Greenberg: Dil Biliminde Bir Aydın
Joseph Harold Greenberg, 20. yüzyıl dil biliminde etkili bir figür olarak öne çıkan, Amerikalı bir dil bilimci ve Stanford Üniversitesi profesörüdür. Modern dilbilimin kurucularından biri olarak, Afrika ve Sami çalışmalarına, genel morfolojiye, sentaksa, genetik sınıflandırmaya, diyakronik ve bölgesel dilbilime ve dilin kökenlerine önemli katkılarda bulunmuştur.
Erken Dönem ve Akademik Çalışmalar
New York City’de Alman göçmenlerin çocuğu olarak doğan Greenberg, genç yaşta müzik ve yabancı diller alanında olağanüstü bir yetenek sergilemiştir. Franz Boas’ın öğrencisi olarak antropolojiyi Columbia Üniversitesi’nde okumuş ve daha sonra 1940 yılında, Afrika’daki İslam tarihi konusunda uzmanlaşarak Northwestern Üniversitesi’nde doktorasını tamamlamıştır.
Savaş Hizmeti ve Savaş Sonrası Kariyer
II. Dünya Savaşı sırasında Greenberg, Kuzey Afrika ve İtalya’daki aktif savaş bölgelerinde şifre subayı olarak görev yapmıştır. Savaşın ardından, Minnesota Üniversitesi ve Columbia Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışmış ve 1962 yılında Stanford Üniversitesi’ne katılmıştır. Orada antropoloji profesörü olmuş, bölüm başkanlığı yapmış ve dilbilim bölümünü ile Afrika Çalışmaları Merkezi’ni kurmaya yardımcı olmuştur.
Afrika Dilbilimine Öncü Katkılar
Greenberg’in Afrika dillerinin genetik sınıflandırması üzerine çığır açan çalışması, mevcut sınıflandırma yöntemlerinde radikal revizyonlar getirmiştir. “Kütle karşılaştırma” yaklaşımını savunan Greenberg, daha sonra bu yaklaşımı dünya çapındaki karşılaştırmalı çalışmalarda da uygulamıştır. “Semit-Hamit dilleri” kavramını “Afro-Asyatik diller” ile değiştirmeyi önermesi ve Niger-Kongo makro ailesini teorize etmesi geniş çapta kabul görmüştür.
Dilbilimsel Tipoloji ve Evrensellik
Greenberg, dilbilimsel tipolojide önde gelen bir figür olmuş ve tüm doğal diller tarafından paylaşılan “evrenselleri” belirlemeyi amaçlamıştır. 1962 tarihli makalesi ve sonrasındaki “Dil Evrensellikleri Üzerine Not” çalışması, bu evrensellikleri sınıflandırmak ve çalışmak için bir çerçeve oluşturmuştur. Greenberg’in kelime sırası desenleri hakkındaki genellemeleri özellikle etkili olmuştur.
Nicel Dilbilimi ve Tipolojik Araştırmalar
Greenberg, dilbilimde nicel yöntemlerin kullanımını vurgulamış ve “nicel dilbilimi” alanını öncü bir şekilde yönlendirmiştir. “Nicel tipoloji”yi başlatan Greenberg, 1960’ların ve 1970’lerin büyük ölçüde araştırma yapılmasına sebep olmuştur. Dünya dillerinin dilbilgisel tipolojisi üzerine kapsamlı bir çalışma olan dört ciltlik “İnsan Dilinin Evrensellikleri”ni (1978) ortaklaşa yazmıştır.
Paleodilbilim ve Makrojenetik Hipotezler
Greenberg’in paleodilbilim görüşleri, günümüzde yaygın olarak kabul edilmese de Merritt Ruhlen ve John McWhorter gibi araştırmacıları etkilemiştir. Uzak dil ilişkileri konusunda alternatif yöntemler ve hipotezler öneren Sergei Starostin ile tartışmalara girmiştir.
Miras ve Tanınma
Greenberg’in çığır açan çalışmaları, ona ulusal Bilimler Akademisi (seçilen ilk dil bilimci), Amerikan Felsefe Topluluğu ve Amerikan Sanat ve Bilimler Akademisi üyeliği gibi çok sayıda ödül kazandırmıştır. 1976 yılında Dilbilim Derneği başkanı olarak görev yapmıştır. Greenberg, 2017 yılında vefat etmiş olmasına rağmen, yenilikçi teorileri ve çığır açıcı araştırmalarıyla dilbilimi dönüştüren bir vizyoner dil bilimci olarak kalıcı bir miras bırakmıştır.
