ROLAND BARTHES’İN HAYAT HİKAYESİ
Roland Barthes (1915-1980) Fransız yapısalcı ve semiotikçiydi. Cherbourg’da 12 Kasım 1915 tarihinde doğan Barthes, Paris’te klasik insan bilimleri eğitimi almıştır. Barthes, 1948-1950 yılları arasında Bükreş’te öğretmenlik yapmış ve A.-J. Greimas’ın dilbilimsel ve semiotik fikirlerinden etkilenmiştir. 1950’lerde gazetecilik yapmış ve “yeni roman”, “saçmalık tiyatrosu” ve Bertolt Brecht’in tiyatro fikirleriyle ilişki kurmuştur. 1953 yılında Yazının Sıfır Derecesi adlı kitabı yayımlanmıştır.
1960’ların ortalarında Barthes, denemelerini içeren Eleştiriler adlı eserinde dil ile birey arasındaki karmaşık ilişkilere odaklanmıştır. Barthes, sol kanat anti-burjuva fikirleri savunmuş ve 1957’de Küçük-Burjuva bilincinin ana “mitlerini” ve medyadaki yansımalarını anlatan Mitolojiler adlı bir dizi deneme yayımlamıştır.
1950’lerin sonlarında, Barthes L. Hjelmslev, R. Jakobson, P.G. Bogatyrev, C. Levi-Strauss gibi düşünürlerin fikirlerine ilgi duymaya başlamış ve sosyo-kültürel olayları semiotik yorumunun gerekli olduğu sonucuna varmıştır. Semiotik-yapısalist bir bakış açısından yazılan Moda Sistemi (1967) adlı kitabı, Fransız kültürel yaşamında önemli bir olay olmuştur. Barthes’ın sosyo-kültürel süreçlerde semiotik yorumunun gerekliliği konusundaki fikirleri, Julia Kristeva, Françoise Soler gibi isimlerin öncülük ettiği Fransız avangardını etkilemiştir.
Barthes’ın Yazma Üzerine (1963) adlı kitabında, edebiyat eleştirisinde egemen olan pozitivist eğilimlere kesin bir şekilde karşı çıkmış ve “eser-üretimi” ile “işaret-eylem”i karşılaştırmıştır. Barthes’ın J. Lacan’ın dilsel-psikolojik fikirleri ve U. Eco’nun semiotiğiyle tanışması, Barthes’ı “sonrası-yapısalcı” olarak adlandırılan bir döneme yönlendirmiştir.
Barthes, bir metni okumanın “benzersizliği”ne ve anlamını yorumlamanın nihayetliliğine karşı çıkmıştır. Ona göre metin, keyif kaynağıdır ve okuma bir yürüyüş veya hatta cinsel memnuniyetle eşdeğerdir. Metnin algısı, metnin dokusuna işlenmiş beş ana kodu okuyucunun seviyesi ve okuma ve yorumlama için hazırlıklılığı belirler: Deney Code’u, Kişilik Code’u, Bilgi Code’u, Gerçeklik Code’u ve Simge Code’u. “Metnin içinden yürüyüş”, okuyucunun metin uzunluğundaki ana birimler olan lexias’ları okuduğu şekilde gerçekleşir.
Barthes’ın C/Z (S/Z, 1970) adlı kitabı, Honoré de Balzac’ın Sarrazine hikayesinin detaylı bir analizini sunarak bu dönemin bir klasik eseri olmuştur. Aynı bakış açısından, Barthes Edgar Allan Poe’nun M. Valdemar’in Durumu hikayesinin algılanma olanaklarını yorumlamıştır. Marquis de Sade, Fourier ve Ignatius Loyola üzerine yaptığı çalışmalar da tanınmıştır.
Barthes, çağrışımsal işaretleri ve idiolect-metinden yapılan kişisel göndermeleri metnin algılanmasında özellikle önemli bulmuştur. Başka bir deyişle, Barthes’ın kavramına göre metin, kültürün dokusuna işlenmiştir ve kaynakları ve okumaları, hatta yaratıldıktan sonra kendini gösterebilir.
Barthes, eserlerinin ana fikirlerini ve motiflerini Roland Barthes Üzerine Roland Barthes adlı kitapta (1975) özetlemiştir. 1970’lerin sonuna gelindiğinde, Barthes’ın popülaritesi o kadar büyümüştü ki 1977’de onun için Collège de France’da bir edebi semiotik kürsüsü oluşturulmuştur. Barthes, 26 Mart 1980’de Paris’te vefat etmiştir.
