Saint Jami
Saint Jami, Tacik-Fars yazar, filozof, müzikolog olarak bilinir. Jami, Farsça dilindeki klasik şiir döneminin sonuncusu olarak kabul edilir.
Doğum Tarihi: 18.08.1414
Nūruddīn ʿAbd al-Rahmān Jāmī
Doğum ve Erken Hayat
Nūruddīn ʿAbd al-Rahmān Jāmī, etkili bir dini aileden Kharmird’de, Herat’a yakın bir yerde doğdu. İslam ilimleri, felsefe ve edebiyatı öğrenerek Hem Herat’ta hem de Semerkand’ta kapsamlı bir eğitim aldı.
Devlet Hayatını Reddetme
Jāmī, umut vadeden bilimsel geçmişine rağmen Timurlu hükümdarı Abu Saʿid’in sarayında kariyer yapma olasılığını reddetti. Bunun yerine tasavvufun yoksulluk prensiplerini benimsedi ve Nāqshbandī tarikatına katıldı. En sonunda 1456’da tarikatın Herat şubesinin lideri oldu.
Edebi Miras
Jāmī’nin edebi eserleri, çeşitliliği ve çeşitli türlerde ustalığı ile ünlüdür. Geleneksel şairlik formları olan mesnevi, kaside, gazel, rubai ve kaside gibi biçimlerle deneyler yaptı. Ayrıca, tuyuğ ve hitabet üzerine denemeler ve dünya işleri de yazdı.
Yaratıcılığın Çiçeklenmesi
1474’ten sonra dönem, Jāmī’nin yaratıcılığının bir çiçeklenmesini işaret ediyordu. Dini-felsefi kaside’ler yazdı, örneğin “Gizemler Denizi” (1475) ve “Ruhun Işıması”. Ayrıca, 1476-1478 yılları arasında, tarikatçı biyografik taslakların yer aldığı “Sürdürülenlik Nefesleri” adlı bir koleksiyon derledi.
“Haft Awrang” (“Yedi Taht”)
Jāmī’nin başyapıtı “Haft Awrang” (“Yedi Taht”), 1480 ile 1487 arasında tamamlandı. Bu yedi mesneviden oluşan epik döngü şunları içerir:
– Salāman ve Absāl
– Yūsuf ve Zulaykhā
– Laylā ve Majnūn
– Tuḥfat al-Ahrār (“Asilere Hediye”)
– Sabḥat al-Abrār (“Dindarların Boncukları”)
– Silsilat al-Dhahab (“Altın Zincir”)
– Khirâd-Nâma-i İskenderî (“Aleksander’in Bilgelik Kitabı”)
Miras ve Etki
Jāmī, Farsça şiirin klasik döneminin doruk noktası olarak geniş çapta kabul görmektedir. Eserleri tarihsel olarak birçok şair, bilim adamı ve entelektüeli etkilemiştir. Onun ruhsal ve felsefi temaları vurgulaması, dil ve biçim ustalığıyla birleşerek günümüz okuyucularını etkilemeye devam etmektedir.
