Violet Katsué de Cristoforo: Direnç ve Savunma Dolu Bir Hayat
Violet Katsué de Cristoforo, doğum adıyla Kazue Yamane, Japon asıllı Amerikalı bir şair ve haiku yazarıydı. 3 Eylül 1917’de Hawaii’nin Ninole şehrinde doğdu. Fresno, California ve Japonya’nın Hiroshima şehrinde büyüdü.
Amerika’da eğitimini tamamladıktan sonra Katsué, Shigeru Matsuda ile evlendi ve iki çocuk sahibi oldu. Ailesi Fresno yakınlarındaki bir Amerikan toplama kampına zorla gönderildiğinde Katsué, üçüncü çocuğu taşırken, internasyon kampında doğum yaptı. Katsué ve Shigeru ayrı düşerek farklı toplama kamplarına gönderildi.
İkinci Dünya Savaşı boyunca, Katsué ve çocukları Arkansas’taki Jerome kampı ile California’daki Tule Lake kampı arasında taşındılar. Savaşın sonunda nihayet özgür kaldılar. Toplama kamplarında yaşadığı deneyim, Katsué’nin eserlerini derinden etkiledi ve pek çok orijinal haiku şiiri kaybolup yok oldu. Ancak, sonraki eserleri ve korunan mektupları o zamanlardaki yıkım ve umutsuzluğu canlı bir şekilde yansıtıyor.
1946’da, Katsué ve çocukları Japonya’ya sürüldü. Daha sonra kocasının Japonya’ya dönüp başka biriyle evlendiği ortaya çıktı. Japonya’da, Katsué Amerikan atom bombalarının neden olduğu yıkımı ve etkilerini Japon vatandaşları üzerinde bizzat gözlemledi.
Japonya’da Katsué ikinci eşi Wilfred H. de Cristoforo ile tanıştı, Birleşik Devletler Ordusu subayı. Wilfred’in 1998’deki ölümüne kadar beraber kaldılar. Yazı yazmanın yanı sıra Katsué, medya şirketi ‘The McGraw-Hill Companies’ için çalıştı.
Kendi ölümünden birkaç hafta önce, Katsué Washington, D.C.’de Ulusal Sanat Teşvik Kurumu’ndan kültürel başarıları için en yüksek onur olan ‘Ulusal Miras Bursu’nu aldı. 3 Ekim 2007’de 90 yaşında, inme komplikasyonlarından dolayı vefat etti. İki kız, bir erkek çocuk ve iki torun bıraktı.
Katsué, toplama kamplarında korkunç deneyimler yaşamış Japon-Amerikalılar için önemli bir savunucu hâline geldi. Onun ve diğer aktivistlerin çabalarıyla, Amerika Birleşik Devletleri hükümeti, İkinci Dünya Savaşı sırasında acı çeken 120,000 Japon-Amerikalıya tazminat sağlayarak ve resmi özürler yayınlayarak adım attı.
