 |
Ahmed Tabriziİranlı tarihçi, dil bilimci, avukat
Doğum Tarihi: 29.09.1890
Ülke:  İran |
İçindekiler:
Ahmad Kasravi’nin Hayatı
Ahmed Kasravi, İranlı bir tarihçi, dil bilimci, hukukçu, entelektüel, sosyal ve dini reformcüydü. 29 Eylül 1890’da, Tabriz’in çevresinde, fakir Hokmavar mahallesinde mütevazı bir tüccar ve halı dokuyucusu olan Hacı Mir Kasem’in oğlu olarak doğdu. Azeri etnik kökenliydi. 11 yaşındayken babasını kaybetti ve ailesinin geleceğinden sorumlu olduğu için 13 yaşında babasının halı işini devraldı. Aynı zamanda babasının vasiyetine uygun olarak Tabriz Şii medresesinde eğitim gördü. Genç yaşta Şiilikten hayal kırıklığına uğradı. 1906’da İran anayasal hareketine katıldı. 1920’de Kasravi, Tahran’a gitti ve Adalet Bakanlığı’na katıldı. 1921 kışında, İran Azerbaycanı’nda temyiz mahkemesi üyesi olarak atandığı Tabriz’e gitti. Ülke içindeki bir darbe sonucunda işsiz kaldı. Din konuları hakkındaki yazıları dindar fanatikleri kızdırdı. 28 Nisan 1945’te ilk suikast girişiminden sağ kurtuldu. Mart 1946’da Tahran’daki bir mahkemede, peygamberlik rolünü iddia etmekle, İslam ve din adamlarına hakaret etmekle suçlandı. Kasravi, Şii terörist örgüt Fedayeen-e Islam üyeleri tarafından öldürüldü.
Bilimsel Faaliyeti
Kasravi tarihçi olarak bilimsel faaliyetine başladığında, çoğu tarih çalışması milliyetçi hedeflerle politik tarihyazımının çerçevesinde yapılıyordu. Vatanseverlik duygularını canlandırmak ve ulusal birliklerini güçlendirmek isteyen Kasravi farklı bir yol izledi. En büyük arzusu ulusal birliği korumak ve güçlendirmek olan Kasravi, Ortaçağ İran ve Kafkaslar tarihi üzerine gerçekten bilimsel araştırmalar yapmış ilk bilim insanlarındandı. Diğer İranlı bilim insanlarının aksine, eserlerinde öncelikle tarihsel kişilikler yerine politik tarih ve Ortaçağ toplumu ideoloji ile ilgileniyordu. Kasravi’nin “Azeri” diline dair eserlerinde, eski yazarların eserlerine dayanarak, Kasravi antik çağlarda Azerbaycan halkının, İran dil grubunun bir eski diyalekti olan Azerice konuştuğunu göstermiştir.
Dünya Görüşü
Kasravi’nin eserleri, Azerbaycanlılara ve Araplara karşı pan-İranist ve şovenist görüşlerini yansıtıyordu. Kendisi Azeri kökenli olan Kasravi, bir eserinde eyaletlerin özerklik arayışlarını kınayarak bunun İran’ın bütünlüğünü tehdit edebileceğinden korkmuş ve “Tarih, dil ve ırk tipi açısından Azerbaycan hiçbir zaman İran’ın geri kalanından farklı olmamıştır. Türkçe dil, işgalci Türk kabileleri tarafından dayatıldı; Azerbaycan için daima yabancı bir dil olmuştur.” demiştir. Kasravi, Azerbaycanlıların içsel olarak İran doğasına sahip olduğuna ve Azerbaycan’ın ilk ulusal dili Azerice olduğuna inanıyordu. Bu inançlar, bugün Kesravizm olarak bilinen, İran Azerbaycan halkının tamamen İran kültürüne asimile olmasını amaçlayan bir stratejinin temelini oluşturdu.
