Cemach SzabadLitvanyalı bir doktor ve kamu figürü, yazar ve editör
İçindekiler:
- Cemach Szabad: Çok Yönlü Bir Litvanyalı Figür
- Aktivizm ve Siyasi Katılım
- Kariyer ve Katkılar
- Aile ve Miras
- Tanınma ve Anma
Cemach Szabad: Çok Yönlü Bir Litvanyalı Figür
Cemach Szabad, Vilnius, Litvanya’da doğmuş ve yaşamıştır. Moskova Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş ve Viyana, Heidelberg ve Berlin’de ileri çalışmalar yapmıştır.
Aktivizm ve Siyasi Katılım
Szabad, 1905 devriminde aktif bir rol almış ve bu nedenle Çarlık hükümeti tarafından sürgüne gönderilmiştir. 1907’de Litvanya’ya dönmüş ve 1915’te I. Dünya Savaşı sırasında bir hekim olarak görev yapmıştır. Vilnius’taki Yahudi topluluğunda önemli bir üye olmuş ve Yiddish Halk Partisi’nin kuruluşunda önemli bir rol oynamıştır.
Kariyer ve Katkılar
Kariyeri boyunca, Szabad çeşitli etkili pozisyonlarda bulunmuştur. Vilnius belediyesine seçilmiş (1919) ve Polonya Sejm’ine (1928-30) Uluslar Bloku’ndan seçilmiştir. Etkili yayın “Volksgesundheit” dergisinin editörlüğünü yapmıştır.
Szabad kendini “Tsemakh” eğitim sistemi aracılığıyla laik Yahudi okullarının kurulmasına adamıştır. Rusça, Lehçe ve Almanca olarak yayınlanan yazıları, tıp ve insan göçü gibi geniş bir konu yelpazesini kapsamıştır. (Şu anda Yahudi Araştırma Enstitüsü olan) Yahudi Bilimsel Enstitüsü’nün Tıp Derneği’nin onursal üyesi ve başkan yardımcısı olmuştur.
Aile ve Miras
Cemach Szabad’ın kızı Regina Weinreich, ünlü bir Yidiş dilbilimci ve bilim adamı olan Max Weinreich ile evlenmiştir. Oğlu Uriel Weinreich, sosyolinguistikte ünlü bir dilbilimci olmuşken, diğer oğlu Gabriel Weinreich, fizikte önemli bir başarı elde etmiştir. Szabad’ın geniş aile bağları arasında ünlü bale sanatçıları Maya Plisetskaya ve Anna Pavlova bulunmaktadır.
Tanınma ve Anma
Szabad’ın mirası hala onurlandırılmaktadır. 1930’larda onun anısına bir anıt dikilmiş, şimdi Yahudi Müzesi’nde bulunmaktadır. 2007’de sanatçı Romualdas Kvintas tarafından yapılan bir bronz heykel, Vilnius’taki Tsemakh Shabad Mizinju ve Dysnos caddelerinin kesişiminde açılmıştır. Litvanyalıların Halk Fonu tarafından finanse edilen heykel, klasik bir şapka takmış olan Szabad’ı ve bir kız çocuğunu ve bir kediyle betimlemektedir.
Cemach Szabad’ın, K.I. Chukovsky’nin hikayelerindeki karaktere ilham verdiği düşünülmektedir, bu karakter Szabad’ın Vilnius’a yaptığı ziyaretler sırasında onun evinde yaşamıştır.
