France Prešeren Hayatı
1800 yılında Avusturya İmparatorluğu’nun bir parçası olan ve şimdi Slovenya’da bulunan Vrba köyünde doğan ünlü Sloven şair France Prešeren, genç yaşta öğrenme yeteneği sergiledi. 1812 yılında Ljubljana’ya taşındı ve devlet ortaokuluna kaydoldu. Prešeren, o dönemde eğitimli kişilerin dili olarak kabul edilen Latince, Antik Yunanca ve Almanca’yı ustaca öğrendi.
Ljubljana’da, Prešeren’in yeteneği şair Valentin Vodnik tarafından fark edildi ve onu Sloven dilinde edebi yeteneklerini geliştirmesi konusunda teşvik etti. Prešeren genç yaşından beri şiirler yazıyordu. 1821 yılında Viyana Üniversitesi’nde felsefe ve hukuk okumaya başladı. Viyana’da, Homer’dan Goethe’ye kadar büyük yazarların eserleri onu büyüledi, ancak özellikle Dante, Petrarch ve Boccaccio’nun eserlerine hayran kaldı. Ayrıca çağdaş Romantik şairleri de okudu ve liberal görüşleri nedeniyle öğretmenlik pozisyonundan mahrum bırakıldı.
Hukuk pratiği yapma lisansını almak Prešeren için zorlu bir çaba oldu, çünkü politik olarak güvenilmez olarak kabul ediliyordu. 1828 yılında Ljubljana’ya dönerek avukat Leopold Baumgartner’in yardımcısı olarak iş buldu. Bağımsız bir avukat olma arzusuna rağmen, Prešeren bu hedefe ulaşmak için altı başarısız deneme yaptı.
1833 ilkbaharında Prešeren, zengin bir tüccarın kızı olan Julija Primic’le tanıştı, onu hayatı boyunca karşılıksız sevdiği kişi oldu. Yaklaşık 1836 yılında Prešeren, Julija’nın karşılık vermeyeceğini anladı ve o yıl Ana Jelovšek ile tanıştı ve yakınlaştı. Ana ile üç çocuğu olmasına rağmen onunla evlenmedi. Prešeren, evlilik konusunda geleneksel olmayan bir görüşe sahipti ve birçok evlilik dışı ilişki yaşadı. Bu dönemde, ülkesinde doğayla ilham bulmak için geniş çapta seyahat etti.
1846 yılında Prešeren nihayet kendi avukatlık firmasını açmayı başardı ve ailesiyle Kranj’a taşındı. Ancak, şair olarak yaşamı trajik bir şekilde kısa sürdü. Prešeren, 50 yaşına bile gelmeden 8 Şubat 1849’da vefat etti. Ölüm döşeğinde, hiçbir zaman Julija’yı unutmadığını itiraf etti.
France Prešeren Etkisi ve Mirası
Prešeren’in yaşamı genellikle mutsuz olarak kabul edilir. Sürekli reddedilme ve hayal kırıklığıyla karşı karşıya kaldı. Aşk hayatı karşılıksız aşkla dolu idi ve hayatını kaybeden birçok arkadaşını kaybetti. Prešeren sürekli olarak sivil ve dini kurumlarla, aynı zamanda Ljubljana’nın ileri gelen burjuvazisiyle çatıştı. Tek şiir koleksiyonu olan ve 1847’de yayımlanan eserleri yoğun biçimde sansürlendi.
Engellerle karşılaşmasına rağmen, Prešeren şimdi Sloven tarihinde en büyük şair olarak kabul edilir. İfadeci ve çeşitli şiirleri, Sloven edebiyatını Avrupa seviyesine yükseltti ve Romantizm çerçevesinde büyük önem kazandı. En ünlü şiiri olan “Sonet Taçları” (Sonetni Venec) 1834 yılında yazıldı ve Rusça dahil birçok dile çevrildi.
Ölümünden sonra, Prešeren’in eserleri giderek daha fazla tanınmaya ve popüler olmaya başladı. Slovenya’nın ulusal şairi olarak onurlandırıldı ve eserleri ülkesinde büyük önem kazandı. 1905 yılında Ljubljana’nın merkezi meydanına Prešeren için bir anıt dikildi ve daha sonra meydan onun anısına adlandırıldı. Prešeren’in “Zdravljica” adlı şiirinden bir dörtlük, 1989 yılında Slovenya’nın ulusal marşı haline geldi.
Prešeren’in portresi, 2007 yılında dolaşımdan kaldırılan 1000 Tolar banknotlarında yer aldı. Ayrıca Slovenya’da basılan 2 Euro madeni paralarda da portresi bulunmaktadır. Şairin adını taşıyan Prešeren Ödülü, yaratıcı başarılar için Slovenya’nın en yüksek onuru olarak kabul edilir.
