Donald James Cram
Amerikalı bir kimyager
Ülke:
ABDİçindekiler:
- Erken Yaşam ve Eğitim
- Kimyager Olarak Kariyeri
- Kimyasal İnovasyonlar
- Cram’ın Kuralı
- Öğretim ve Miras
- Ödüller ve Başarılar
Erken Yaşam ve Eğitim
Donald J. Cram, Amerikalı bir kimyager olarak, 22 Nisan 1919’da İskoç ve Alman kökenli ailesinin çocuğu olarak Vermont’un Chester şehrinde doğdu. Dört yaşında babasını kaybetmesine rağmen, genç yaşta ailesine destek olmak için çeşitli işlerde çalıştı. Cram, Long Island, New York’taki Winwood Lisesi’ne ve daha sonra Florida’nın Winter Park şehrindeki Rollins College’a gitti, burada akademik olarak başarılı oldu ve birkaç liderlik pozisyonunu üstlendi. 1941 yılında kimya alanında lisans derecesi ile Rollins’ten mezun oldu.
Kimyager Olarak Kariyeri
Cram, 1942 yılında Nebraska-Lincoln Üniversitesi’nden organik kimya alanında yüksek lisans derecesini aldı. II. Dünya Savaşı sırasında Merck & Co.’da çalıştıktan sonra Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde John D. Roberts’ın yönetiminde doktorasını tamamladı. Cram, doktorasının ardından Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles (UCLA) bünyesine katıldı. 1955 yılında tam profesör olan Cram, 1987 yılında emekli olana kadar burada görev yaptı.
Kimyasal İnovasyonlar
Cram’ın çığır açan çalışmaları, belirli metal iyonlarına seçici olarak bağlanabilen iki boyutlu organik bileşikler olan tac etilerin geliştirilmesine odaklandı. Başlangıçta Charles Pedersen’ın sentezine dayanan bu çalışmaları genişleterek, çeşitli reaktanlarla yüksek seçicilikte etkileşebilen üç boyutlu yapılar yarattı. Bu araştırma, enzimlerin ve diğer biyolojik moleküllerin karmaşık etkileşimlerini taklit etmeyi amaçlayan üstünmoleküler kimyanın temelini attı.
Cram’ın Kuralı
Cram, 1952 yılında simetrik olmayan indüksiyonun kuralını, yani Cram’ın kuralını formüle etti. Bu kural, ketonların diastereoselektif reaksiyonlarında yeni oluşan bir stereo merkezin tercihli konfigürasyonunu öngörür. Bu kural, asimetrik sentezde değerli bir araç haline gelmiş olup, optik olarak aktif bileşiklerin, kiral olmayan başlangıç malzemelerinden üretilmesini sağlar.
Öğretim ve Miras
Cram, kariyeri boyunca 8.000’den fazla öğrenciye ders vermiş ve 200 doktora adayını yönlendirmiştir. Etkileyici dersleri ve esprili öz eleştirisi ile tanınan Cram, araştırmanın keşif, deney ve sonunda anlamanın tekrarlayan bir süreç olduğuna inanmıştır.
Ödüller ve Başarılar
Cram’ın kimyaya katkıları, Charles Pedersen ve Jean-Marie Lehn ile birlikte Host-Konuk Kimyası üzerine yaptıkları çalışma nedeniyle 1987 Nobel Kimya Ödülü ile ödüllendirilmiştir. Ayrıca Cram, Ulusal Bilimler Akademisi ve Amerikan Sanatlar Akademisi’nin bir üyesi olmuştur. Donald J. Cram, 17 Haziran 2001’de aramızdan ayrılmış, bilimsel yeniliklerin mirasını ve nesiller boyu kimyagerlere ilham veren öğretme tutkusunu geride bırakmıştır.
