Friedrich Albert Lange Alman filozof ve ekonomist Doğum Tarihi: 28.09.1828 Ülke: Almanya

İçindekiler:

1. Friedrich Albert Lange’nin Hayatı ve Mirası
2. Öğretim ve Aktivizm
3. Arbeiterfrage ve Tarihsel Materyalizm
4. Sürgün ve Entelektüel Çalışmalar
5. Neo-Kantçılık Marburg Okulu
6. Lange’nin Felsefesi
7. Kant’a Dönüş ve Eleştirel Felsefe
8. Etki ve Miras

Friedrich Albert Lange’nin Hayatı ve Mirası

Friedrich Albert Lange, 10 Mart 1828’de Almanya’nın Duisburg şehrinde bir papaz ailesinde doğdu. Zürih ve Duisburg’daki lise okullarında felsefe ve psikoloji alanında tutkulu bir ilgi geliştirdi.

1847’de Zürih Üniversitesi’nden felsefe ve psikoloji derecesi ile mezun oldu. Daha sonra Bonn Üniversitesi’nde ileri çalışmalar yaptı ve 1851’de doktora tezini tamamlayarak gymnasium öğretmenliği için devlet sınavını geçti.

Öğretim ve Aktivizm

Doktorasını aldıktan sonra Lange, Köln’deki bir gymnasiumda dört yıl boyunca öğretmenlik yaptı. 1855 yılında Bonn Üniversitesi’nde sosyal istatistik ve materyalizmin eleştirel tarihine dair dersler vermeye başladı.

Lange’nin aktif aktivizmi ve hükümetin öğretmenlik mesleğine yönelik baskısına yönelik protestoları, işinden ayrılmasına ve bir gazeteci olmasına neden oldu. Alman işçi sendikaları kongresi için bir komiteye katılarak farklı gruplar arasında uzlaşmayı savundu.

Arbeiterfrage ve Tarihsel Materyalizm

1865 yılında Lange, toplumsal sorunu ele alan etkili bir kitabı olan “Arbeiterfrage”ı (İşçi Sorunu) yayımladı. Bu eser daha sonra genişletilerek tartışmalara yol açtı. Aynı dönemde Lange, “Die Grundlegung der mathematischen Psychologie” (Matematiksel Psikolojinin Temeli) ve başyapıtı olan “Geschichte des Materialismus”u (Materyalizmin Tarihi) yayımladı.

Sürgün ve Entelektüel Çalışmalar

Prusya ile yapılan savaşın ardından Lange, İsviçre’ye taşındı. Felsefe ve politika arasında zamanını bölerken makaleler yazmaya devam etti ve Winterthurer Landbote gazetesine katkıda bulundu.

1870 yılında Lange, Zürih Üniversitesi’nde endüktif felsefe profesörü oldu. Kentin radikal-demokratik anayasasının taslağında aktif rol aldı ve referandumu tanıttı.

Neo-Kantçılık Marburg Okulu

1872 yılında Marburg’a taşınan Lange, Neo-Kantçılık Marburg Okulu’nu kurdu. Bu okul, metafiziği reddeden ve epistemolojiye ve insan bilgisinin sınırlarına odaklanan eleştirel bir araştırmayı vurguladı. Hermann Cohen, Lange’nin öğrencisi ve halefi oldu.

Lange’nin Felsefesi

Materyalizmin Tarihi, Avrupa düşüncesinde önemli bir çalışma haline geldi. Materyalizmin doğa bilimleri için tek geçerli yöntem olduğunu savundu ancak onu Kantçı eleştirilere dayanan metafizik olarak reddetti.

Kant’a Dönüş ve Eleştirel Felsefe

Lange, Kant’ın eleştirel felsefesine dönüşü savundu ve onun bilgi eleştirisini ve insan anlayışının sınırlarını vurguladı. Metafiziğin sadece şiir olarak mümkün olduğunu ve bilim olarak değil kabul etti.

Etki ve Miras

Friedrich Albert Lange’nin felsefe üzerindeki etkisi önemlidir. Materyalizm ve eleştirel felsefe konusundaki çalışmaları, neo-Kantçılığın ve sonraki mantıksal pozitivizm akımının gelişimi için temel oluşturmuştur. Lange bazen John Stuart Mill ile karşılaştırılsa da eleştirel araştırmanın eleştirmeni ve savunucusu olarak benzersiz katkıları göz ardı edilmemelidir. Çalışmaları, bilgi, gerçeklik ve insan durumu üzerine felsefi tartışmaları şekillendirmeye devam etmektedir.