Mark Azbel
Fizikçi, Tel Aviv Üniversitesi’nde profesör
İsrailİçindekiler:
Mark Azbel’in Hayatı
Mark Yakovlevich Azbel, Sovyet ve İsrailli bir fizikçi olarak soyut ve evrimsel biyoloji alanında bilim insanıydı. Poltava, Ukrayna’da, doktorlar Jacob Aronovich Azbel ve Cecilia Isaevna Slobodkina’nın çocuğu olarak dünyaya geldi. İkinci Dünya Savaşı sırasında Novosibirsk’e tahliye edildi ve daha sonra babasının Prostetik Araştırma Enstitüsü’nde çalıştığı Harbiye’de yerleşti. Azbel 1948’de liseyi bitirdi ve aynı yıl Harbiye Üniversitesi’ne kaydoldu. Öğrenimini tamamladıktan sonra matematik öğretmenliği yaptı.
1955 yılında, Azbel, I. M. Lifshitz rehberliğinde, “Metal İletkenliği Kinetik Teorisine Doğru” başlıklı tezini savundu ve Harbiye Fizik ve Teknoloji Enstitüsü’nde çalışmaya başladı. 1958 yılında, “Sabit Manyetik Alan İçinde Metal Yüksek Frekanslı İletkenliği Teorisi” konulu doktora tezini savundu. 1964-1972 yılları arasında Azbel, Moskova Devlet Üniversitesi’nde ders verdi ve aynı anda Landau Teorik Fizik Enstitüsü’nde bir bölüm başkanlığı yaptı.
1972’de Azbel, İsrail’e göç başvurusunda bulundu. 1972-1977 yılları arasında Moskova Mühendislik ve Fizik Enstitüsü’nde profesördü. 1973 yılında Tel Aviv Üniversitesi’nde işe alındı ve Sovyetler Birliği’nden ayrılmadan dört yıl boyunca telefonla ders verdi. Azbel aynı zamanda 1970’lerde refusenik hareketine de katıldı. Azbel, 1972-1980 arasında yayımlanan 20 sayıdan oluşan, Alexander Voronel tarafından kurulan siyasi ve edebi dergi “SSCB’deki Yahudileri”ni iki yıl boyunca düzenledi.
1977’de Azbel Sovyetler Birliği’nden göç etti ve Tel Aviv Üniversitesi’nde profesör oldu. 31 Mart 2020’de İsrail’de vefat etti.
Ana Eserleri
Azbel’in ana eserleri elektronik metaller teorisile ilişkilidir. Statik deri etkisinin varlığını (1963) öngörmüştür. E. A. Kaner ile işbirliği içinde, metallerde siklotron rezonansını teorik olarak öngördü ve teorisini geliştirdi (1955, Azbel-Kaner rezonansı olarak bilinir, SSCB’nin Keşifler Devlet Kaydı’nda tescil edilmiştir 1966).
Azbel, yüksek frekanslı elektromanyetik alanların metaller içine anormal nüfuzunu (E. A. Kaner ve V. F. Gantmakher ile birlikte) keşfetti. Landau diyamanyetizmasının, uzaysal süper yapıların oluşumuna öncülük ettiğini öngördü. Süperiletkenlik üzerine çalışmalarında, kuantum titreşimlerin ve rezonansların varlığını öngördü (Azbel rezonansları).
Göç ettikten sonra, Azbel kuantum fiziğine odaklandı ve aynı zamanda teorik biyolojiye ilgi gösterdi. Ölümlülük evrimine yönelik bir fenomenolojik teori geliştirdi (Azbel modeli hayat tablolarında kullanılır) ve DNA’nın yapısı ve fiziksel özellikleri üzerine istatistiksel analizler yaptı.
Ödüller ve Onurlar
Azbel kariyeri boyunca birçok ödül ve onur aldı:
- Lomonosov Ödülü (SSCB, 1966, 1968)
- Landau Ödülü (İsrail, 1989)
- Alexander von Humboldt Ödülü (Almanya, 2001)
