Mozes Kahana Moldovalı ve Macar yazar, şair, yayıncı, leksikograf Doğum Tarihi: 26.11.1897 Ülke: Macaristan

İçindekiler:

1. Mozes Kahana: Çok Yönlü Bir Edebiyat Dehası
2. Erken Yaşamı ve Edebiyata Başlangıcı
3. Gizli Aktivizm ve Sürgün
4. Kaçış ve Moldova’da Edebi Katkılar
5. Macaristan’a Dönüş ve Edebi Başarı
6. Romanya’ya Dönüş ve Daha Fazla Yazma
7. Edebi Tartışmalar ve Sonraki Hayatı
8. Macaristan’a Dönüş ve Edebi Miras
9. İntihar ve Ölüm Sonrası Miras

Mozes Kahana: Çok Yönlü Bir Edebiyat Dehası

Mozes Kahana (1897-1974), Romanya, Macaristan ve Moldova’da faal olan, birçok türde eser veren bir yazar, şair, yayıncı ve leksikograf olarak tanınmıştır. Eserleri, Macar ve Moldovalı edebiyatında kalıcı bir miras bırakmıştır.

Erken Yaşamı ve Edebiyata Başlangıcı

1897 yılında Transilvanya’da doğan Kahana, genç yaşta şiir yazmaya başlamıştır. İlk şiirleri “Mában” dergisinde Joel Béla takma adıyla yayımlanmıştır. Macar Halk Cumhuriyeti’nin kurulmasının ardından 1918’de Budapest’e taşınmış ve Gyergyai Zoltán takma adıyla yazmaya devam etmiştir.

Gizli Aktivizm ve Sürgün

1919’da Macaristan Cumhuriyeti’nin çöküşüyle Kahana, Viyana’ya kaçmıştır. Romanya Komünist Partisi’ne katılarak gizli aktivitelere dahil olmuş ve Térítő Pál takma adıyla yayımladığı “A mozgalom” (Hareket) adlı eseriyle tutuklanmıştır.

Kaçış ve Moldova’da Edebi Katkılar

Kahana, 1926’da hapisten kaçmış ve Moldova Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne sığınmıştır. Moldova’daki edebi çevrelerde önemli bir isim haline gelmiş ve Moldova Yazarlar Birliği’ni kurarak ilk başkanı olmuştur. Kendisine Comintern tarafından Almanya ve Fransa’ya yeraltı komünist çalışmalarını koordine etmek üzere görev verilmiştir.

Macaristan’a Dönüş ve Edebi Başarı

1930’lu yıllarda Macaristan’a geri dönen Kahana, edebi eleştiri ve yazıya ağırlık vermiştir. Etkili dergi “Korunk”ta düzenli olarak yazmış ve “Tarackos” (1930), “A Kárpátok alatt” (Karpatlar Altında, 1931) ve “Taktika” (1933) gibi eleştirmenlerce beğenilen romanlarını Kőves Miklós takma adıyla yayımlamıştır.

Romanya’ya Dönüş ve Daha Fazla Yazma

1937’de Romanya’ya dönen Kahana, Besarabya’ya yerleşmiştir. “Korunk” için yazmaya devam etmiş ve 1940’ta Moldova SSR Yazarlar Birliği üyesi olmuştur. II. Dünya Savaşı sırasında Orta Asya’ya tahliye edilmiş ve daha sonra Moldova’ya geri dönmüştür. Elinde bulunan Macarca-Rusça sözlüğü derlemiş ve ilk Moldovalı romanı olan “Costea Gângăş”ı (1954) yazmıştır. Bu eser daha sonra “Adalet” adlı üçlemesinin bir parçası olmuştur.

Edebi Tartışmalar ve Sonraki Hayatı

Kahana’nın 1956 tarihli “Pavel Braghar” romanı, Moldova Yazarlar Birliği tarafından revizyonizmle suçlanmış, bu da onun Moldova’daki edebi sahneden neredeyse dışlanmasına sebep olmuştur. 1959’da Moskova’ya taşınmış ve Macar edebiyatını Rusçaya çevirmeye ve yazmaya devam etmiştir.

Macaristan’a Dönüş ve Edebi Miras

1964’te Macaristan’a dönen Kahana, çağdaş Macar edebiyatının ustası olarak selamlanmıştır. Erken dönem romanları tekrar basılmış ve “Földi, föld alatt” (Yerde, Yeraltında, 1967-1973) gibi yeni eserler yayımlamıştır.

İntihar ve Ölüm Sonrası Miras

11 Nisan 1974’te Budapeşte’deki bir hastane penceresinden atlayarak intihar eden Mozes Kahana, Macar edebiyat dünyasını şoke etmiştir. Ölümünden sonra seçme eserleri Macaristan ve Romanya’da yayımlanmış, 20. yüzyılın en önemli Macar ve Moldovalı yazarlarından biri olarak kalıcı bir miras bırakmıştır.